Nowa ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych
Problematyka dotycząca imprez masowych została uregulowana w ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 roku o bezpieczeństwie imprez masowych. Wielokrotna jej nowelizacja doprowadziła do tego, że straciła ona na spójności i w obecnym kształcie nie pozwala skutecznie przeciwdziałać powszechnemu zjawisku chuligaństwa stadionowego.
Jednocześnie, w celu zapewnienia ustawie funkcjonalności w związku z przygotowaniami Polski do zabezpieczenia UEFA EURO 2012, zaszła konieczność dostosowania przepisów do standardów międzynarodowych. Podjęto więc inicjatywę mającą na celu ponowne usystematyzowanie rozwiązań w zakresie działania podmiotów zajmujących się organizacją oraz zabezpieczeniem imprez masowych. Efektem przedsięwzięcia jest nowy przepis, wyczerpujący oczekiwania podmiotów realizujących zadania związane z bezpieczeństwem imprez masowych.
W dniu 20 marca 2009 roku Sejm RP uchwalił nową ustawę o bezpieczeństwie imprez masowych, która ma zapewnić m. in. bezpieczny przebieg Mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012. W dniu 9 kwietnia 2009 roku ustawę podpisał Prezydent RP Lech Kaczyński.
Tekst ustawy został usystematyzowany i podzielony na dziesięć rozdziałów.
W rozdziale I określono obszar obowiązywania ustawy oraz zdefiniowano zbiór istotnych dla przedmiotu ustawy pojęć, który został rozszerzony o sformułowania dotychczas zarezerwowane dla organizacji i związków sportowych, w tym także zapożyczone z przepisów europejskich. Wśród nowych pojęć znalazły się między innymi: mecz piłki nożnej, liczba miejsc dla osób na imprezie masowej, kierownik do spraw bezpieczeństwa, służba informacyjna, teren umożliwiający przeprowadzenie imprezy masowej, teren zamknięty, zabezpieczenie imprezy masowej, zakaz zagraniczny, zezwolenie, dokument potwierdzający tożsamość . Na szczególną uwagę zasługuje definicja regulaminu obiektu (terenu), dająca szerokie uprawnienia organizatorowi imprezy masowej, pozwalająca na skuteczne egzekwowanie prawa oraz utrzymanie bezpieczeństwa i porządku w miejscu i czasie trwania imprezy masowej.
W rozdziale II ujęto kwestie związane z kryteriami bezpieczeństwa imprez masowych. Zmieniono dotychczas obowiązujące rozwiązania dotyczące liczby członków służb porządkowych, wprowadzono instytucję służby informacyjnej organizatora oraz złagodzono wymagania wobec organizatora, jednocześnie nakładając na niego odpowiedzialność karną w razie niedopełnienia ustawowych wymogów bezpieczeństwa w trakcie trwania imprezy. W nowej ustawie nie zawarto przepisu o odpłatnym działaniu Policji w czasie zabezpieczania imprez masowych. Powodem takiej decyzji był brak stosowania go w praktyce.
Osobny rozdział dotyczy bezpieczeństwa meczów piłki nożnej. Wprowadza się w nim: wymóg pełnej identyfikacji uczestników imprezy, w tym poprzez elektroniczny system identyfikacji osób i kompatybilny z nim system sprzedaży kart wstępu; możliwość stosowania zakazu klubowego; obowiązek dystrybucji biletów wyłącznie na miejsca siedzące. Ponadto nakazuje się właściwym ministrom określenie w drodze rozporządzenia warunków bezpieczeństwa, jakie powinny spełniać stadiony.
W rozdziale IV sprecyzowano obowiązki, uprawnienia i zakres działania kierownika do spraw bezpieczeństwa oraz służb porządkowych i informacyjnych. W odróżnieniu od poprzedniego nowy akt prawny, między innymi, rozszerza katalog dostępnych dla służb porządkowych organizatora środków przymusu bezpośredniego o miotacze gazu i kajdanki. Treść ustawy obliguje Radę Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia systemu szkolenia ww. podmiotów, ich wyposażenia, zakresu sprawdzania i sposobu legitymowania uczestników imprezy.
W rozdziale "Zezwolenie na przeprowadzenie imprezy masowej" usystematyzowano: obowiązki organizatora związane ze składaniem wniosku o przeprowadzenie imprezy masowej, proces wydawania zezwolenia przez organ uprawniony oraz opinii przez podmioty opiniujące. Ustawa upraszcza pracę organu wydającego decyzję administracyjną na przeprowadzenie imprezy masowej.
W rozdziale "Kontrola bezpieczeństwa imprezy masowej" ustawodawca określił zakres uprawnień organu wydającego zezwolenie na przeprowadzenie imprezy masowej do przeprowadzenia kontroli zgodności przebiegu imprezy z kryteriami określonymi w zezwoleniu, przerwania jej w przypadku naruszenia lub niespełnienia warunków oraz do wydania decyzji o zakazie przeprowadzenia imprezy. W porównaniu z poprzednim aktem prawnym zapisy rozdziału znacząco poszerzają kompetencje organu wydającego zezwolenie.
Nowa ustawa przyznaje Komendantowi Głównemu Policji pełne uprawnienia do wykonywania zadań w zakresie gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych, przez co pozwala na gromadzenie informacji dotyczących wszystkich imprez masowych, a nie jedynie tych o charakterze sportowym. Dotychczasowa ustawa obliguje Komendanta Głównego Policji do udzielania informacji na temat imprez masowych innych niż sportowe, jednak bez możliwości ich gromadzenia. W nowej ustawie wśród podmiotów uprawnionych oraz podmiotów zobowiązanych do udzielania i przekazywania informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych pojawiły się podmioty zarządzające rozgrywkami.
W rozdziale VIII po raz kolejny zostały ujęte przepisy w zakresie odpowiedzialności za szkody i koszty związane z zabezpieczeniem imprezy masowej. Wynika z nich, że za rzeczywiste szkody poniesione przez Policję, Żandarmerię Wojskową, straże miejskie (gminne), Państwową Straż Pożarną oraz służbę zdrowia w związku z działaniami w miejscu i czasie imprezy, odpowiada organizator imprezy masowej. Wymieniono również podmioty odpowiedzialne za określenie szczegółowego zakresu ubezpieczenia organizatora imprezy masowej, terminu powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalnej sumy gwarancyjnej.
Rozdział IX to ta część nowego aktu prawnego, która skupia na sobie największą uwagę. Penalizacji poddano czyny dotąd nie klasyfikowane jako niezgodne z prawem, natomiast w odniesieniu do wybranych wykroczeń wymienionych w poprzedniej ustawie zastosowano zmianę kwalifikacji prawnej na przestępstwa. Zgodnie z zapisami nowej ustawy za wnoszenie materiałów pirotechnicznych i innych niebezpiecznych przedmiotów grozić będzie grzywna, ograniczenie wolności albo kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Wdarcie się na teren, na którym odbywa się impreza masowa, będzie karane grzywną, ograniczeniem wolności albo karą pozbawienia wolności do 3 lat. Za rzucanie przedmiotów mogących stanowić zagrożenie będzie grozić grzywna, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do 2 lat. Identyczna kara czeka tego, kto naruszy nietykalność pracownika służby porządkowej. Kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat będzie grozić sprawcom wymienionego czynu, jeśli zakryją oni twarz w celu uniemożliwienia identyfikacji. Za wnoszenie lub posiadanie na meczu alkoholu grozić będzie kara ograniczenia wolności albo grzywna nie niższa niż 2 tys. zł. Wobec ukaranych za wykroczenia podczas imprezy sportowej sąd będzie orzekał zakaz wstępu na imprezy masowe na okres od 2 do 6 lat, który będzie połączony z obowiązkiem stawiania się we właściwej terytorialnie jednostce policji w czasie trwania meczu. Ponadto zakaz ten obejmie teraz także zagraniczne mecze danego klubu lub reprezentacji Polski. Spiker zawodów sportowych, który sprowokuje kibiców do działań zagrażających bezpieczeństwu, będzie podlegał grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Rozdział X to "Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe". Wśród wielu nowych zapisów na uwagę zasługuje obowiązek uzgadniania z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim (Komendantem Stołecznym) Policji projektów przebudowy stadionów, istniejących w dniu wejścia w życie nowej ustawy. Celem uzgodnień jest tworzenie infrastruktury, która będzie bezpieczna i funkcjonalna dla uczestników meczów piłki nożnej.
Ustawa wchodzi w życie 1 sierpnia 2009 roku.
Opracowano w Wydziale Operacyjnym Głównego Sztabu Policji KGP